در این مقاله به پرسشهای زیر به صورت کوتاه، مفید و کاربردی پاسخ می دهیم؛
ایمپلنت دندانی چیست؟
بریج چیست؟
ایمپلنت دندان یا بریج؟ کدام بهتر است؟
روکش دندان PFM چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟ دوام و عمر مفید PFM چند سال است؟
روکش دندان زیرکونیا چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟ دوام و عمر مفید روکش دندان زیرکونیا چند سال است؟
ازدست رفتن یک یا تعدادی از دندانها، جویدن را با مشکل مواجه میکند، تکلم فرد مختل میشود، شکل دندانها و همچنین استخوان فک دچار بدشکلی میشود. برای جلوگیری از این اتفاقات، باید دندان فرد جایگزین شود. جایگزینی دندانهای ازدسترفته با روشهایی مثل روکشهای چند واحدی (پلدندانی یا بریج) و ایمپلنت صورت میگیرد.
برای انتخاب بین ایمپلنت دندان یا بریج، به توضیح هر یک از آنها میپردازیم و سپس میگوییم ایمپلنت دندان یا بریج، کدام بهتر است؟
1- ایمپلنت دندانی چیست؟
ایمپلنت (implant) به معنی “کاشتن” است؛ زیرا در این روش دندان مصنوعی به وسیله یک پیچ مستحکم در داخل فک کاشته میشود.
اجزای اصلی ایمپلنت دندانی شامل:
- پایه یا نگهدارنده ایمپلنت (Fixture): پیچ بسیار مستحکمی است که به عنوان پایه، داخل فک کاشته میشود.
- اتصالدهنده یا رابط (Abutment): تاج دندان را به پیچ متصل میکند و به عنوان یک رابط بین پایه و تاج دندان عمل میکند.
- پروتز دندانی یا تاج دندان (Prosthesis): دقیقاً شبیه به دندان طبیعی بوده و بخش بیرونی ایمپلنت را میسازد.
2- بریج چیست؟
بریج دندان (dental bridge) به معنای پل دندانی است و روکش چند واحدی نیز نامیده میشود. بریج دندانی از اتصال تعدادی روکش و پروتزی بهنام پونتیک (pontic) تشکیل شدهاست. پونتیکها جایگزین دندانهای ازدسترفته میشوند و روکشها بر روی دندانهای کناری (یا دندانهای پایه بریج) قرار میگیرند.
حال به این سوال پاسخ میدهیم که ایمپلنت دندان یا بریج، کدام بهتر است؟ برای پاسخ به این سوال بهتر است به مقایسه این دو روش از ابعاد گوناگون بپردازیم.
3- ایمپلنت دندان یا بریج؟ کدام بهتر است؟
- در ایمپلنت دندانی، سوراخی در طی یک جراحی، در استخوان فک ایجاد شده و پیچ یا همان پایه ایمپلنت در آن تعبیه میشود. سپس بخشهای بعدی ایمپلنت جایگذاری میشوند. در بریج اما جراحی و سوراخکردن استخوان فک نیاز نیست؛ بریج بر روی دندانهای اطراف کار گذاشته میشود. در نتیجه طول درمان ایمپلنت طولانیتر از بریج است.
- در ایمپلنت دندانی، عموما دندانهای کناری تراش داده نمیشوند. این در حالی است که در بریج، دندانهای کناریِ دندان ازدسترفته تراش داده شده و کوچک میشوند تا به عنوان پایه قرارگیری بریج عمل کنند. گاهی دندان کناریِ دندان ازدسترفته بسیار سالم است؛ با تراش دادن مقدار زیادی از تاج دندان ازبینرفته و به عبارتی حیف میشود. درنتیجه درصورتی که دندانهای کناری سالم باشند، اغلب بین ایمپلنت دندان یا بریج، ایمپلنت ترجیح داده میشود.
- اگر چندین دندان ازدست رفته باشد، مانند یک نیم فک یا یک فک کامل، بین ایمپلنت دندان یا بریج، ایمپلنت دندان مناسبتر است؛ زیرا به پایه انتهایی نیاز ندارد.
- از آنجایی که بریج روی دندانهای مجاور کارگذاشته میشود، با وجود خطر پوسیدگی و شکستگی این دندانها، ممکن است بعدا از مدتی حاصل کار دچار مشکل شده و نیاز به درمان مجدد باشد. امّا ایمپلنت به عنوان یک واحد مجزا عمل کرده و تاثیری از دندانهای مجاور نمیپذیرد.
- در ایمپلنت، پیچی فلزی، عمدتاً از جنس تیتانیوم همراه با آلیاژی از وانادیوم و آلومنیوم، در استخوان فک تعبیه شده و پس از مدتی با فک ادغام میشود. اگر فردی به این فلز حساسیت داشته باشد، بین ایمپلنت دندان یا بریج، بریج مناسبتر است.
- افرادی که سطح بهداشت دهان و دندان ضعیفتری دارند و اصول استفاده از مسواک و نخ دندان را رعایت نمیکنند، بهتر است بین ایمپلنت دندان یا بریج، ایمپلنت را انتخاب کنند. بهداشت دندان در ایمپلنت مانند دندانهای دیگر است و مسواک و نخ دندان معمول برای آن کافی است؛ این در حالی است که در بریج علاوهبر بهداشت معمول دندان، باید با مسواک و نخ دندانهای مخصوص برای تمیز کردن زیر پونتیک بریج اقدام کرد.
- در بیماریهای زیر نمیتوان از ایمپلنت دندانی استفاده کرد و نوع درمان مناسب باید با تشخیص و مشورت دندانپزشک انتخاب شود:
- افرادی که مبتلا به دیابت کنترل نشدهاند.
- افرادی که بهصورت طولانیمدت داروهای استروئیدی مصرف میکنند؛ مثلا افرادی که پیوند عضو انجام دادهاند یا مبتلا به بیماریهای خودایمنی هستند.
- افرادی که رادیوتراپی سروگردن انجام میدهند.
- افرادی که مبتلا به بیماریهای خونی مانند بیماریهای خونریزیدهنده و یا گرانولوسیتوپنی (کاهش دستهای از گلبولهای سفید) هستند.
- ابتلا به پوکی استخوان و یا درگیری با بیماری فیبروز دیسپلازی (Fibrous Dysplasia)
- افرادی که سیگار میکشند. سیگار باعث کاهش خونرسانی به بافتهای ناحیۀ ایمپلنت و اختلال در ترمیم و ادغام پایه ایمپلنت در استخوان فک میشود.
نکته: محدودیتهای فوق برای استفاده از بریج دندانی مطرح نیست.
- استخوان فک پس گذشت زمانی از ازدسترفتن دندان، شروع به تحلیلرفتن میکند. ایمپلنت دندانی از تحلیل استخوان فک جلوگیری میکند؛ در حالی که بریج این ویژگی را ندارند. چراکه ایمپلنت جای دندان قبلی را کاملا پر میکند و با استخوان فک ادغام میشود.
- ایمپلنت پس از مدتی معمولا احساس داشتن یک دندان طبیعی سالم را به فرد میدهد و خصوصاً در جویدن و غذاخوردن این امر بسیار کمککننده است؛ بریج معمولاً این حالت را ایجاد نمیکند.
- طول عمر ایمپلنت، بسته به کیفیت کاشت و میزان مراقبت، حدود 20 سال و یا گاهی مادامالعمر است؛ اما طول عمر بریج معمولاً کوتاهتر و بین پنج تا 15 سال تخمین زده میشود.
نتیجه نهایی اینکه از نظر زیبایی، معمولا تفاوت چندانی بین ایمپلنت دندان یا بریج وجود ندارد؛ امّا با توجه به نکاتی که ذکر شد، در بیشتر موارد ایمپلنت دندانی ترجیح داده میشود.
بهتر است تصمیمگیری نهایی بین ایمپلنت دندان یا بریج با کمک دندانپزشک و با توجه وسعت ناحیه بیدندان، دندانهای اطراف و همچنین وضعیت سلامت شما باشد.